De C14-methode

Een praktische opdracht voor de tweede fase havo/vwo

Bronnen: De math4allsite over logaritmen en logaritmische schalen.
Zoeken op het internet met trefwoord: radiocarbon, of in het Nederlandse zoekgebied: koolstofdatering, radiokoolstofdatering.
Theorie: Analyse: Exponentiële functies en ook het werken met logaritmen
Resultaat: Werkstuk gemaakt in een tekstverwerker
 Titelblad downloaden
Studielast: 10 uur

Een bekende methode voor de bepaling van de ouderdom van voorwerpen, zoals die worden gevonden door archeologen is de C-14 methode. De mummie van Toet-anch-Amon is een bijzonder fraai voorbeeld. Uit een oude encyclopedie komen deze stukjes tekst:

radiokoolstofdatering, methode om de ouderdom van organisch materiaal te bepalen, gebaseerd op het gegeven dat in de lucht het gehalte aan de radioactieve koolstofisotoop 14 (14C) ongeveer constant is, maar in dood materiaal afneemt door radioactief verval. Door het 14C-gehalte in het materiaal te bepalen en te vergelijken met een via onderzoek opgestelde ijkschaal, berekent men de ouderdom.

mummie (v. Arab. moemija = bitumen, een asfaltachtige massa waarmee de Egyptenaren naar het heette lijken balsemden), een door balseming geconserveerd en aldus bewaard gebleven lijk. De term, die in de eerste plaats slaat op dergelijke uit de Egyptische oudheid overgebleven lichamen, wordt eveneens gebruikt voor in min of meer geconserveerde staat aangetroffen lijken uit andere tijden en afkomstig uit andere gebieden, ook voor die welke door natuurlijke oorzaken (bijv. droogte) geconserveerd zijn gebleven (bijv. die van de Chimú uit het oude Peru of die in het Friese Wieuwerd; zie ook veenlijk).

Probeer de achterhalen waarop de C-14 methode is gebaseerd. Schrijf nauwkeurig op hoe die methode in zijn werk gaat en probeer een voorwerp te vinden waarvan de ouderdomsbepaling met de C-14 methode is gebeurd. (Denk bijvoorbeeld aan het Oudheidkundig Museum in Leiden.) Vertel iets over de geschiedenis van het door jouw gekozen voorwerp en over de manier waarop precies de ouderdom is bepaald. Houd daarbij rekening met de onzekerheden bij de ouderdomsbepaling. Vertel ook iets over andere methoden om de ouderdom van het voorwerp te schatten. De betekenis van dit voorwerp voor historici is ook wel iets om bij stil te staan! Gebruik bijvoorbeeld Encyclopaedia Britannica op het internet. Maak een mooi werkstuk.


Uitwerking:

  • Leg uit wat de C-14 methode precies is en waarvoor ze wordt gebruikt.
  • Geef rekenvoorbeelden waarin het gebruik van de C-14 methode zichtbaar wordt.
  • Maak een verstandige schatting (onderbouwd met berekeningen) van de betrouwbaarheid van de C-14 methode.
  • Beschrijf andere methode om de ouderdom van voorwerpen te bepalen en het gebruik daarvan samen met de C-14 methode.
  • Maak van dit alles een eenvoudig werkstuk van ongeveer 4 pagina's A4 (excl. titelblad).